Öz değer nedir nasıl gelişir?

Barış Emre Velioğlu / Psikolog instagram adresi: psk.barisemrevelioglu

Öz değer nedir diye sorduğumda aklınıza ilk gelen yanıt nedir?

Kendimize değer vermek ya da kendimizi sevmek cevap olabilir mi?

Bu şekilde kelimelere döküldüğünde ne kadar da basit görünüyor değil mi?

Halbuki öz değer, davranışlarımızdan konuşma şeklimize, iş hayatımızdaki başarıdan insanlarla ilişkimize, yaşamımızdaki bir çok noktayı hem etkileyen, hem de buralardan gözlemleyebileceğimiz bir kavramdır.

Peki, nedir öz değer?

Öz değer, kendimiz ile ilgili düşündüğümüz ve hissettiğimiz şeylerin bütünüdür bir bakıma. Yukarıdaki sorumun cevabı olarak yazdıklarım da doğru, kendimize verdiğimiz değer ve sevgidir de denebilir. Ancak bu buzdağının görünen kısmını oluşturuyor sadece, çünkü değer vermenin bir de sebebini incelememiz gerekir.

Kendimizi sevelim, böylece öz değer sahibi bir insan olalım. Peki, bu nasıl olacak?

Önce kendimize hangi sebeple değer veriyoruz ona bakalım, tam olarak bu noktada sağlıklı bir şekilde kendimize değer veriyor muyuz, yoksa bazı koşullara mı bağlı değerimiz, burada anlayabiliriz.

Ne gibi sebeplerle kendinize değer verirsiniz? Ne olması gerekli? Hangi özelliklere sahip olsaydınız kendinize değer verirdiniz? Bu soruları derinlemesine düşünmeniz aslında özdeğerinizin olması için belirli koşulların mı olması gerektiğini yoksa kendinize olduğunuz gibi değer verip vermediğinizi ortaya koyar.

Daha da netleştirmek amacıyla bir örnek vereceğim.

2 insan düşünün, benzer yaşlarda yetişkin iki adam. Birisinin adı Doğan, diğeri de Deniz. Doğan, babasının işini devralmış bir fabrikatör, Deniz ise bir gezgin ve el sanatlarıyla uğraşıyor, gittiği yerlerde kirada kalıyor, yaptığı eserleri satıyor ve sosyal medya hesabını da aktif şekilde kullanıyor işi için. Doğan, ailesinin uygun gördüğü bir hanımla evlenmiş, Deniz evli değil ve bir birliktelik ya da evlilik düşünmüyor.

Doğan oldukça varlıklı, ancak hayatından memnun değil. Bir sürü arkadaşı var ama çevresindeki herkesin onun gücüne değer verdiğini düşünüyor, kendisine değil. En son kendisinin istediği bir şeyi ne zaman yaptığını hatırlamıyor, sadece başka bir hanımla görüşüyor ve onunla mutlu oluyor. İşini daha da büyüterek kendisini tatmin ediyor, bu sebeple kendisinin o şekilde daha da değer kazanacağına inanıyor.

Deniz varlıklı değil, hatta kimi zaman kira konusunda sıkıntı yaşayabiliyor. Ancak yaşadığı ortamdan keyif alıyor, arkadaşlarıyla ve takipçileriyle gittiği yerlerde buluşup, onlarla zaman geçiriyor. Marangozluk zanaatini de zamanında öğrenmiş olmasıyla kimi zaman insanlara yardım ediyor ve bununla mutlu oluyor. Onun haricinde yeni insanlarla tanışıp fikir alış verişinde bulunmak en büyük zevklerinden biri. Kendisine olduğu gibi değer veriyor, insan olduğu için, en iyi eseri yapmak gibi bir derdi yok.

Bu iki örneğe baktığımızda, sizce kim kendisine sağlıklı bir şekilde değer veriyor? Doğan sadece dış etkenler (aileden takdir görmek, başarılı olmak vs) gerçekleştiğinde kendisini değerli ve önemli hissediyor, ancak hep bir şeyler eksik kalıyor gibi de hissediyor. Deniz ise kendi istediği yaşantıya sahip ve kendisine dürüst, ne istediğini ve istemediğini çok iyi biliyor.

Siz hangi dış etkenlerle kendinize değer veriyorsunuz? İlişkilerinizde başarılı olmak mı sizi değerli yapıyor? Başkaları tarafından onaylanmak mı? Çok para kazanmak mı? İyi bir kariyer sahibi olmak mı? Akademik başarı mı? Sınavlarda yüksek puan yaparak mı?

Yoksa siz olduğunuz gibi, artılarınızla eksilerinizle, değerli misiniz?

Sağlıcakla, esen kalın. psk.barisemrevelioglu