Ali Koçum
DUTLUK
Yayınlanma:
Güncelleme:
Geçmişte Gaziantep’te caddelerde sokaklarda beygirlerin üzerinde güzelim dutlar satılırdı Külek dutu var diye bağırırdı dutluktaki tarımcı bağ bahçe çalışanları dünden topladığı dutları sabahleyin külek dudu var diye bağırırlardı dutları satın alan vatandaşlar esnaflar alır evlerine götürür küleklerini bir esnafın veya tanıdığının yanına öğleden sonra da kaplarını getirirlerdi esnaflar dutları çıraklarla evlerine salar boşlarını da çıraklar getirirlerdi ikindi zamanıda dut satanlarda boş küleklerini toplar köylerinin yolunu tutar ertesi günü tekrar satışa başlardı.
Bu vesile ile sizlere geçmişteki sahre yeri dut bahçelerinin toplandığı yerdi.Dutluğun batı ve güneyi Karataş dediğimiz irili ufaklı bazalt yığınlarıyla kaplıdır {Karataş şimdi Gaziantep in en güzide yerlerinden biridir. Bu duruma bakarak O çevreye Karataş denirdi. Eskiden beri söylendiğine göre karataşın içinde bir yanardağ krateri bulunmaktadır Kahveli pınarın güneyinde bulunan Kırater kışın ve ilk baharda yağışlı yıllarda yaz sonuna kadar yağmur sularının toplandığı bir göl halini alır.Bir zamanlar kışların zorlu olduğu günlerde bu göl çevresinde ördek avı yapıldığı söylenir.Vadinin iki yanındaki üzeri bağ incir yonuz eriği dağda ban ağaçlarıyla kaplı arazinin girintili ve çıkıntıları ona kıvrım kıvrım bir şekil verir ,manzarasıda ona göre değişir.Çoğu dutlarla kaplı vadide meyve ağaçları sıralanır.Dutluk yeşilliğini göğsünden fışkıran altı pınara borçludur.Bunlar sıra ile Karapınar,Leylengiç Kahveli,Kaz göz,ve Esembek pınarları bulunmaktadır.Pınarlar adlarını niteliklerin alırdı.Esen bekten gayrisi hep Güneyden çıkarlar.Karapınar beklide hemen üst tarafından bazaltlara nispetle bu adı almıştır Bulunduğu yere Cehennem deresi üstündeki taş yığınlarına cehennem kalesi denir.Vaktiyle yanı başında bir kır gazinosu bulunan kahveliye dutluk pınarlarının başı demek yerinde olur.çevresi çok genişti dört yanı sahrecilerle kaynardı.Delikli pınar yer altına doğru uzayıp giden bir livasdan çıkar.Kaz göz pınarı kaz gözüne benzeyen çevresi Kırmızı deliklerden kaynadığı için halk bu adı vermiştir.Kışın tarım için yararlanmadığı zamanlarda pınarın suları birleşerek Nurgana köyü önlerinde Sacıra {Alleben}dökülür.Dutluk Gaziantep in dut zamanına mahsus eski bir sahre yeridir Pınarların çevresi ulu ağaçların geniş çayırlıklarla kaplıydı.bir çok esnaf sahreleride olurdu.Biraz sarpça olduğu için aile sahreleri daha rahat yapılır herkes dökülür saçılır sabahtan akşama kadar eğlenir Felekten bir gün çalmağa çalışırdı.Yere adını veren dut ağaçları başka taraftaki benzerlerinden tamamen ayrı bir yetiştirme usulüne bağlıdır.Ağaçların hep üst dalları kesilir yan dallarının büyümemesine gayret edilir.Ve böylece dallar toprağa daha yakın olmak üzere dört yanına açılıp uzamıştır Bundan maksat üzerindeki meyvelerin daha kolay toplamak Özel sipariş olursa dutlar tek tek toplanır.Buna düşürme dut denir.Genel olarak üç ayak denilen ağaçtan yapılmış bir merdiven üzerine çıkılır,dutlukcu mal efesi adında iki yanına ağaç perçinlenmiş geniş bir bez iki veya daha çok kimse tarafından yere değmeyecek şekilde tutulur.Bir kişide üç ayağa çıkarak elindeki bir metre uzunluğunda ince saplı ve 20 cm büyüklüğündeki zindiyan tokmakla dallara yavaş yavaş Halk vurur.olgun meyveler bezin içine düşürülür.Bunlar özel surette yapılmış küçük küleklere doldurulur.Üstleri ceviz yaprakları ile kapatılır.Mahralara istif edilerek bir hayvana yükletilip Mahalle mahalle sokak sokak dolaşarak satılır külek dudu haaaa diye haykıran seslerini duyar gibi olurum.Halk arasında dudlukcu malefesi dud tokmağı dudlukcu gallesi {kesesi}sözleri menşurdur.Sahreye gidenlerin bazıları Esenbek pınarının karşısında bulunan kızlar kayası denilen yarık bir kayanın önüne vararak içeriye doğru haykırarak istekte bulunulur sesleri içerde yankı yapar ve aynen tekrarlanır.Rivayete göre esembek pınarı yakınında kurulmuş eski ve mamur bir şehir Karataştaki yanardağın faaliyete geçmesi üzerine devamlı depremler dolayısıyla harap olmuştur.Gene rivayete göre
Gaziantep’te Şehreküstüdeki aynı adla anılan Caminin yer altı kas telinin suyu aradaki dağ delinmek sureti ile getirilmiştir. Esembek pınarının alındaki bahçeler bir ara Battal beye geçmiş burasını temelli bir surette imar ettiğinden beyin bahçesi adıyla anılmıştır.
Burada yapılan Hasırcı esnafının içkili sahresi hala dillere destandır.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.