Bugünkü yazımda referandumdaki Evet ve Hayır cephesindekilere bakarak genel kısa değerlendirme yapmaya çalışacağım. Evet, oylarına AKP sahip çıkıyor, hatta bu nedenle AKP kendi teşkilat başkanlarını plaket ile ödüllendiriyor. Peki, MHP’nin oyları nerde? AKP oylarımızı koruduk, hatta artırdık diyor. O zaman insanın aklına hemen şu soru geliyor peki MHP olmasaydı, AKP sandıkta Eveti çıkartabilecek miydi? Hayır, cephesi, referandumu iptal edebilecek ellerinde ciddi iddialar yani deliler olmasına ve itirazlarına rağmen şuan bir sesizliğe bürünmüş durumda olsa da, açıklanacak resmi sonuçlar vicdanları rahatlatır mı. Günlerdir referanduma şaibe karıştığı, hile yapıldığı, tutanaklar ile tespit ettiğini ileri süren Hayır cephesi ve bunların önde gelen hatta en büyük kesimini temsil eden CHP, beklenilen karşı hamleleri yine zayıf kaldı gibi. Çünkü RTE “Atı alan Üsküdar’ı geçti” diyor, Başbakan Binali Yıldırım “Bu iş bitti diyor”, Adalet Bakanı Bozdağ “İtirazlar, Anayasa ve AİHM‘in yetki alanına girmez” diyor. Anlayacağınız iktidar cephesi hep aynı nakarat, koru halinde muhalefetin iddialarını, eleştirilerini samimi yaklaşıp dikkate alıp incelemek yerine, T iye bile almıyor. Yani siz bir sistem değişikliği yapmak istiyorsunuz, fakat buna karşı duran ve resmi olmayan rakamlara göre yüzde 49 luk kesim hayır diyecek, ama bunların itirazlarını T’iye bile almayacaksanız. O zaman size bu kesimi nasıl ikna edeceksiniz, yapmak istediğiniz değişime bunları nasıl katabileceksiniz? Demokrasi bu mu? Düşünün yüzde 49 luk bir milli irade Hayır diyecek, ama siz bunu Tiye almayacaksınız. Hani nerde kaldı milli iradeye saygınız ve bu yöndeki söyleminiz. Demokrasiyi sahiplenmeniz… İnsanların aklıyla alay etmeyin… Türkiye, seçmenin yüzde 51. 1 oyu ile yeni sisteme taşınıyor, ama toplumun yüzde 49’luk kısmı buna Hayır diyerek mevcut sistemin devamından yana tercihini ortaya koyuyor, ama iktidar cephesi bu tepkiyi, bu tercihi, bu milli iradenin düşüncesini Tiye almıyor. Demokrasilerde var mı böyle bir şey. Değilse o zaman bu başka bir sistemi çağrıştırmaz mı? Yüzde 49 milli iradenin itirazlarını, tepkisini, öfkesini görmezden gelen anlayışa karşı, şu sıra muhalefetin etkili olduğunu söylemekte zor gözüküyor Evet, cephesi yüzde 49 Hayır’ı yok sayarken, Hayırcıların önde gelenleri bu yok oluşa sanki seyirci kalıyor. Çünkü Hayırcılar özellikle şu sıralar Evetçilerin onay verdiği sistem değişikliğine sanki alıştırılıyor. Bu nedenledir ki her geçen gün, Hayırcıların aleyhine işliyor. Eğer mevcut Hayır sinerjisi, enerjisi, güç birliği giderek heyecan yitirirse, toparlamak bir daha zor olabilir. 16 Nisan sonrası akdeniz ve batı illerinde birkaç eylem ile hayırcılar tepkilerini dile getirdi, fakat çoğu yerde ana muhalefeti yanlarında görmeyince onlarda sokağa çıkmaktan vaz geçti gibi. Peki, siz bu hak mücadelesini nasıl ve nerde sürdürmeyi planlıyorsunuz. Hükümet sizi tınlamıyor, cumhurbaşkanı tınlamıyor YSK tınlamıyor AYM nin yetki alanına girmez diyorlar. Bir tek AİM kalıyor ne yapacak AİHM çok çok tazminata mahkûm eder seçimleri iptal edebilir mi öyle bir yetkisi var mı bilemiyorum fakat bildiği yapacağı tek şey tazminata mahkûm etmek. Peki, Mecliste ne yapabileceksiniz meclisi çalıştırmama gibi bir gücünüz var mı? Siz olmasanız da yasalar takır takır geçecek. Kürsüde konuşun inin bu yeterlimi. Yoksa başka çözüm, başka alternatifler aramak mı gerekiyor. Neden olmasın ki. Hani demokrasi varya o zaman seçenekte çok olsa gerek. Eğer Hayır cephesi yakın zamana kadar bu alanda etkili bir muhalefet geliştirmezse, bu hayır enerjisi, sinerjisi gücü dağılır ve bir daha toplanması güç olur. Gelecek seçimlerden de siz bu insanların karşısına gidip oy bile isteyemezsiniz. Hatta size oy vermezler çünkü verilen oylara sahip çıkmadınız diye de tepkiyle karşılaşırsınız. Unutmadan bi Türkiye’deki seçimlere, birde Avrupa’daki seçimlere bakın. Avrupa’daki seçimlerde demokratik sürecin çalışması ve muhalefetin her tür eylemsel faaliyetini kullanması, demokrasinin gerçeğini gözler önüne sermeye yetiyor. Ortadoğu’yu değil Avrupa’yı örnek almamız gerekir diye düşünüyorum. HAYIRCILAR GELECEK İÇİN NE YAPMALI Hayırcılar kendilerini olası erken seçimlere, ya da 2019 a şimdiden hazırlamak zorunda. Parti teşkilatları komple tepeden tırnağa yenilenmeli. CHP teşkilatları gençleştirmeli, adaylar hazırlığını yapmalı. CHP yüzünü sola dönerek kendini geliştirmeli. Sağ kesiminde demokrat çevresini kazanmanın yolunu açmalı. Hayır’ın altı doldurulup şimdiden gelecek için alternatifler hazırlanmalı. Son dakikaya bırakılmamalı diye düşünüyorum.  XXX Hayır, cephesinde yer alan HDP’ye yönelik bazı kesimlerin Evete oy verdiler iddiasına rağmen ben Evet için burada çok oy gittiğini düşünmüyorum. Doğuda 7 Hazirandan. Buyana yaşananlara, partinin genel başkanları dahil 11 milletvekilinin hapiste olduğu bir siyaset anlayışının bunlara Evet demesini kim bekleyebilir ki. Ancak baskı ve korkular hileler doğuda ister istemez yüzde 2-3 oy kaybı vermiş olabilir. Ancak HDP’nin yeni bir yol haritası ile kendisini 7 Haziran öncesi gibi toplum ile birleştirmeli, bütünleştirmeli. SP, DP, Anavatan gibi parti çevreleri de kadrolarını yenileyerek gelecek için kendilerini hazırlamak zorunda, yoksa bir dahaki seçimlerde varlık gösteremez siyaset sahnesinden de komple silinebilirler.