"Yalnızlık Allah’a mahsustur." (Mahsus, yani hususi, yani kişiye özel, yani sadece o kişiye ait olan özellik) Yalnızlaşan tüm düşünürlerin kutlu bir yalnızlığa sahip olduğunu düşünüyorum. Ferdin yalnızlığa gereksinim hissetmesi toplumun üç kağıtçılığından, düzenbazlığından, iki yüzlülüğünden kaynaklanmış olabileceği gibi o kişinin yaradılışında keşfetmiş olduğu mükemmellikten de kaynaklanmış olabilir.

Yalnızlık Allah’a mahsustur diyoruz ya, belki bu yalnızlık bizi Tanrı’ya daha da yaklaştıracaktır. Bu bir tür, kişinin Tanrı’yla arasında ortak nokta yakalamasıdır. Tamamen toplumdan soyutlanarak yalnızlaşmak mümkün değildir. Tanrı yalnızdır, ordulara ihtiyacı yoktur meleklere de ihtiyacı yoktur. Onunla savaşabilecek bir güç yoktur. Ancak yaratılan yalnız bir yaşam sürerek kendisini her türlü saldırıya açık hale getirmiş olur. Toplumdan kopmadan en değerli varlığımız zamanımızı doğru insanlara harcamalıyız.

Bir de devlet kaynaklı yalnızlıktan söz açmak gerek. Adalet kurumuna güvenin % 35 oranında olması ve bununla gurur duyulması da toplumda ruhsal çöküntüye neden olabilmektedir. Bugün türkülerini zevkle dinlediğimiz halk kahramanları ozanlarımız da devleti yönetenlerce yalnızlaştırılmışlardır. Yanlış anlaşılmalar, yalnızlaştırmalar, iftiralar yalnızlaşan ferdin anarşist ruhunu ortaya çıkarabilmekte; hak arama bir isyan hareketine dönüşebilmektedir. Karnı doyan, bir barınağı olan, ruhunu da bir sanatla doyuran fert güçlü bir devletin olmazsa olmazıdır.

Yalnızlığı Kötü-iyi kapsamında değerlendirelim. Uygulanabilir yaptırımların kanunlaştırıldığı toplumlarda iyiler değil kötüler yalnızlaşırdı. Bu bölümü okuyanlardan  kötü yoktur kötülük vardır eleştirisini duyar gibiyim. Ancak kötünün temel amacı iyileri kendisine benzetme çabasıdır. Kötü, bir denek üzerinde çalışma yapar gibi çalışacak, kendi becerisini arttıracak, iyinin direncini kırıp yalnızlığa çekilmesini sağlayacak belkide en çok zevk aldığı sonuca ulaşacaktır. İyinin de kötülüğü (en azından ihtiyaçları doğrultusunda) tercih etmesine sebep olacaktır.

Sonuç, yalnızlık zordur. Yalnızlaşmadan Tanrı'ya yakın olmanız dileğimle. Esen kalın