Domateste büyük tehlike! Tüketen hasta oluyor

Son 45 gün içerisinde Türkiye’nin gümrük kapılarında, ülkeye girişi yapılmak üzere olan virüslü domates tohumlarına yönelik 6 farklı operasyon düzenlendi. Tespit edilen tohumların 4’ü Çin, 1’i Tayland ve 1’i Hindistan menşeli olduğu açıklandı. Yetkililer, virüslerin tarım sektörünü ciddi şekilde tehdit ettiğini vurguladı.

Virüsler dünya tarımını tehdit ediyor: Benekli mozaik ve kahverengi buruşuk meyve virüsü

Yapılan laboratuvar analizlerinde, yakalanan tohumlarda dünya çapında tarım sektörünü tehdit eden “benekli mozaik virüsü” (ToMMV) ve “kahverengi buruşuk meyve virüsü” (ToBRFV) tespit edildi. Her iki virüs, tarımda en tehlikeli salgınlar arasında yer alıyor ve hızlı bir şekilde yayılarak ciddi zararlar verebiliyor. Virüslerin, dünya çapındaki meyve ve sebze üretimini sekteye uğrattığı, büyük ekonomik kayıplara yol açtığı bildirildi.

Virüslü tohumlar iade edildi: ABD ve İsrail'deki önceki vaka örnekleri

Virüslü tohumlar, tespit edilmesinin ardından geldikleri ülkelere geri gönderildi. İlk olarak 2018 yılında ABD’de görülen bu virüs, sebze ve meyve üretiminde büyük düşüşlere yol açtı. 2021’de İsrail’de ortaya çıkan benzer bir vakada ise, virüs hızla tüm seracılık alanlarını etkileyerek, ülkenin meyve ve sebze üretimini büyük ölçüde durma noktasına getirdi. İsrail, ihtiyacı karşılamak için ithalata yönelmek zorunda kaldı.

Tarım Bakanlığı alarmda: Denetimler sıklaştırıldı

Tarım ve Orman Bakanlığı, virüslü tohumlarla mücadele konusunda oldukça hassas davranıyor. Bugüne kadar sınır kapılarında bu tür tohumların geçişine izin verilmedi. Ancak gümrüklerde bu tohumların sürekli olarak tespit edilmesi, tehdidin devam ettiğini gösteriyor. Bakanlık, sınır kapılarındaki denetimleri artırarak, virüslerin Türkiye’ye girişini engellemeye çalışıyor. Bakanlık yetkilileri, konuyla ilgili açıklamalarında, "Tarım sektörü için büyük bir risk oluşturuyor" diyerek, bu tehdit karşısında mücadeleye devam edeceklerini belirttiler.

Ziraat mühendisleri uyarıyor: Yerli tohum üretimine yatırım yapılmalı

Ziraat mühendisleri, virüslü tohumların Türkiye’ye girişinin engellenmesinin büyük önem taşıdığını ifade ediyor. Türk tarımının korunabilmesi için hem sınır kontrollerinin artırılması hem de yerli tohum üretimine daha fazla yatırım yapılması gerektiği vurgulanıyor. Ziraat Mühendisi Ayşegül Aslan, gazetemize yaptığı açıklamada, "Türkiye, tarım alanında kendi kendine yeterliliğini korumak ve gıda güvenliğini sağlamak için bu tür tehditlere karşı daha fazla tedbir almak zorunda" dedi. Aslan, bu tür vakaların sıklığının endişe verici olduğunu ve çiftçilerin, ziraat mühendislerinin bu konuda daha fazla bilinçlendirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Virüs tohumdan yayılıyor, kontrol altına alınması zor

Virüslü domates tohumlarının en büyük tehlikesi, tohumdan yayılarak tüm bitkileri etkisi altına alması. Bu virüs, ekildiği bölgedeki sadece domatesleri değil, tüm bitkileri kısa sürede yok edebiliyor. Ayrıca ilaçlama ile bu virüse karşı bir çözüm bulunamıyor. Virüs, bulaştığı toprakta 5 yıl boyunca kalıyor ve aynı toprağa ekilen her ürünü etkileyebiliyor. Bu da tarım sektöründe kalıcı hasarlara yol açabiliyor. Bunun yanı sıra, virüslü domateslerin tüketilmesinin insan sağlığı açısından risk taşıdığı belirtiliyor, özellikle gribal hastalıkların yayılma olasılığı arttığı ifade ediliyor.

"Bilinçli bir tehdit" iddiaları gündemde

Virüslü tohumların Türkiye’ye "verimli, kısa sürede yetişen ve uygun fiyatlı" olarak pazarlanmak istendiği öğrenildi. Ancak bazı ziraat mühendisleri, bu durumu iyi niyetli bir hareket olarak değerlendirmiyor. Bu mühendisler, Türk tarımını hedef alan bilinçli bir hareket olabileceği iddialarında bulunuyor. Çünkü, bu virüsler tarım tarihinin en tehlikeli salgınları arasında sayılıyor. Türkiye'nin tarım alanındaki kendi kendine yeterliliğini koruması gerektiği vurgulanıyor.

Son 45 günde 6 virüslü tohum yakalandı

15 Şubat 2025: Hindistan menşeli 110 kg domates tohumu İstanbul Havalimanı’ndan Türkiye’ye girişi yapılmak istendi. Bakanlık ekipleri, ürünü geldiği ülkeye geri gönderdi.

13 Şubat 2025: Antalya Havalimanı’nda Çin menşeli 11,5 kg domates tohumunda, yapılan testlerde ToMMV virüsü tespit edildi.

10 Şubat 2025: İstanbul Havalimanı’nda Çin menşeli 6,9 kg domates tohumunda ToBRFV tespiti nedeniyle mahrecine iade edildi.

10 Şubat 2025: Tayland menşeli 8,5 kg domates tohumunda ToBRFV tespiti nedeniyle geri gönderildi.

23 Ocak 2025: İstanbul Havalimanı’ndan Çin menşeli 33,5 kg domates tohumu ToBRFV virüsü ile tespit edilerek geri gönderildi.

10 Ocak 2025: Çin menşeli 16,2 kg domates tohumu İstanbul’dan Türkiye’ye girişi yapılmak istendi. Testlerde ToBRFV virüsü belirlendi ve ürün geri gönderildi.