GAİMDER Başkanı Bora Kanevetçi: Müteahhitler önlerini göremiyor, belirsizlik inşaat sektörünü frenliyor

Ekonominin lokomotifi inşaat sektörü küçülmeye gidiyor

GAZİANTEP- BEKİR ŞAHİN: Türkiye’de inşaat sektöründeki yoğunluk anlamında önde gelen ilk birkaç şehrinde biri olan Gaziantep’te,200 bin civarında insanın istihdam edildiği inşaat sektörü ve bileşenleri yüzde 70-80 küçülmeye giderken, firmalar ellerindeki projeleri tamamlama çabasında. Firmaların birçoğu, yeni proje yapımını erteliyor. Kamuya iş yapan firmalar ise ön görülemeyen fiyat artışlarından dolayı zararda ve devletten destek bekliyor. Sektör her gün artan fiyatlar nedeniyle zor günler geçirirken, bir yandan da daire fiyatlarındaki fahiş artışlar, kiraların 3 ile 10 bin TL arasında değişiyor olması şehirde yaşamı zora sokuyor.

Kısa adı İMKON olan İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu Yönetim Kurulu Üyesi aynı zamanda Gaziantep İnşaat Müteahhitleri Derneği (GAİMDER) Başkanı Bora Kanevetçi Yeni Çizgi Gazetesi’nden Bekir Şahin’in sorularını yanıtladı. Türkiye genelinde olduğu gibi Gaziantep’ten sektörün küçülmeye gittiğine dikkat çeken başkan Kanevetçi,  piyasada yaşanan istikrarsızlığa bir şekilde çözüm bulmak ve artan fiyat artışlarını durdurmak gerektiğini, aksi halde ucuza ev almanın, ucuza kirada oturmanın mümkün olmayacağını açıkladı.

Gaziantep’te İbrahimli gibi bazı semtlerde 3+1 daire, 3,5 trilyon bu fiyat normal mi?

-GAİMDER BAŞKANI BORA KANEVETÇİ: Fiyat normal değil, bize göre de pahalı. Ancak, fiyatlar şişme de değil gerçek. Çünkü inşaat maliyetleri çok yükseldi. Maliyetlere bakıldığında abartılı bir rakam yok. Malzeme fiyatları başta olmak üzere işçilik, arsa, çimento, demir vs. girdi maliyetleri sürekli artıyor. Buda daire fiyatlarına yansıyor. Bugün sıradan bir inşaatın metrekaresi arsa payı hariç ortalama 5 bin tl den başlıyor. Bu fiyat artışlarının önüne bir şekilde geçilmesi gerek. Örneğin 3,5 milyon tl ye satılan dairenin parasının tümü müteahhidin cebine girmiyor. Gaziantep’te arsalar çok pahalı, firmalar toprak sahibinde yüzde 50 ve üzeri ile arsa alıp inşaat yaptığından maliyetleri çok yükseltiyor. O nedenle pahalı arsaya kısmen engel olmak için inşaat firmalarına pahalı fiyata arsa almamaları yönünde görüşmeler yaptık. Piyasada yaşanan istikrarsızlığa bir şekilde çözüm bulmak ve artan fiyat artışlarına durdurmak gerek, aksi halde ucuza ev almak imkânsız. www.yenicizgihaber.com

Daire fiyatlarının yükselmesi satışlara olumlu olumsuz etkisi neler

-KANEVETÇİ: Maliyet arttıkça müteahhidin kar payı da düşüyor,  Dire satışları da düşüyor. Çünkü müteahhit yüksek karla daire satamıyor. Eskiden yüzde 20 kar ile daire satan müteahhit şimdi yüzde 10 karla daire satabiliyor. Ve bu koşullarda müteahhit önünü göremediğinden, daireyi kaça mal edeceğini bilemediğinden topraktan daire satmıyor.  Her gün artan maliyetler nedeniyle müteahhitlerin birçoğu elindeki projeyi bitirmeye çalışıyor, yeni projeye başlayanların sayısı çok azaldı.  Çünkü kimse önünü göremiyor.

Maliyet artışları, satışların durgunluğu sektörde küçülmeye yol açtı mı?

-KANEVETÇİ: Elbette firmalar eskiye nazaran küçülüyor. Çünkü maliyetler çok yükseldi, bu artış daireye yansıyınca yüksek fiyatlara daire satamıyorlar. Müteahhit kar marjını yüzde 10’lara düşürmek zorunda kalıyor. Firmaların çoğu elindeki projeyi bitirme çabasında yeni projeye başlayan fazla kalmadı. Çünkü kimse önünü göremiyor. Bu nedenle de müşteriye fiyat söyleyemiyor. Topraktan satış kalmadı.  Firmalar yüzde 70-80 küçülmeye gidiyor.

Gaziantep’te yeterli imarlı arsa var mı, ucuz arsa için belediyeler ne yapabilir, alt yapı sorunu var mı?

KANEVETÇİ: Gaziantep’te arsa üretimiyle ilgili sorun yok. Pahalı arsa sorunu var. Belediyeler, pahalı arsaların önüne geçmek için arsa üretip satışa çıkarıyor. Bundan bir sıkıntı yok. Ancak arsayı satın alan firmalar için bir yıl içinde projesini hazırlayıp inşaatına başlama koşulu getirmeli. Böylece arsa sektöre kazandırılacağı gibi, hem istihdam anlamında, hem ekonomi anlamında, hem konut kazandırma anlamında çok faydalı bir hizmet yapılmış olur. Aynı zamanda arsa üzerinde bazılarının haksız para kazanmasının da önüne geçilmiş olur.

Bu arada yeni imara açılan yerlerde alt yapı sorunu var. Belediyeler buralara alt yapı hizmeti verse de özel kurumlar, elektrik, doğalgaz, internet gibi hizmetleri verilemiyor. Buda oralardaki konutlaşmayı, yerleşimi olumsuz etkiliyor. Gaziantep dört bir yanında gelişen bir şehir bu güzel bir durum, belediye haricindeki alt yapı kuruluşları da bu gelişmeye yetişmeli.

Yeni daireler pahalıya mal oluyor, peki eski dairiler neden pahalı, kiralar neden yüksek?

-KANEVETÇİ: Yeni dairelerin maliyeti gerçekten çok yüksek. Bugün 3,5 trilyona eğer bir daire satılıyorsa bunun maliyeti yaklaşık 2800 TL civarı. Fiyat çok yüksek gözükebilir ama maliyet ortada.

Eski evini satıp yeni ev almak isteyen yada ihtiyacı nedeniyle satmak isteyen ev sahipleride, sıfır evin fiyatını baz alıyor. Çünkü evimi satarsam en azında sıfır daireye yakın bir ev alabileyim diye düşünüyor. Buda normal. Yoksa ev sahibi olamaz. 

Kira artışları da evlerin pahalı olması ile birlikte yükseliyor. Bugün 3.5 trilyona ev alan birisi, evini tutum 3-5 bine kiraya vermez. Eski evlerinde değeri yükseldiği için oralarda da kiralar yükseliyor.

Daire fiyatları arttıkça kiralık daire fiyatları da yükseliyor.

Gaziantep’te konut açığı var mı, ya da konut fazlalığı, bu anlamda şehrin durumu nedir?

-KANAVETÇİ: Gaziantep sürekli göç alan bir şehir ve nüfusu 2.5 milyon civarında. Geçen yıl şehirde toplam 11 bin nikah kıyıldı. Bu veriler dikkate alındığında konut fazlamız yok,  hatta konut açığı var.

GAİMDER’in kaç üyesi var, bunların kaçı faal durumda

-KANEVETÇİ:  Derneğimizin 1400 civarında üyesi var. Bunlardan şuan 800 civarında firma faal olarak çalışıyor. Bunların yanı sıra derneğe üye olmayan 200 civarında firmada faal olduğunu düşünüyoruz. 

İnşaatlarda denetimler yeterlimi?

KANEVETÇİ: İnşaatların denetimiyle ilgili bir sorun yok. Yapılarımız kaliteli. İnşaatları Çevre Şehircilik Bakanlığı, Yapı Denetim Şirketleri ve Belediyeler denetliyor. Yani denetime hassasiyet gösteren şehirlerden biriyiz. Aynı zamanda inşaat güvenliği açısındanda Gaziantep hassasiyet gösterilen en önemli şehirlerden biri. Bu nedenle demirden, çimentodan çalan kimse kalmadı. İnsanlarımız artık buna tenezzül etmiyor.

Özellikle bizim üyelerimizin böyle bir şey yapması mümkün değil. Yasaya, yönetmeliğe, kaliteye özen gösteriliyor. Yapı kalitemizde sıkıntı yok, yeni yapılarımız aynı zamanda depreme dayanıklı. Bu nedenle daha güvenli bina almak için GAİMDER üyelerinin tercih edilmesi vatandaşımız için bir avantaj ve güvendir. www.yenicizgihaber.com

İnşaat sektörünün canlanması için neler yapılabilir?

-KANEVETÇİ: Ekonominin lokomotifi inşaat sektörünün canlanması için devlet desteği şart. Örneğin, inşaatın bazı temel kalemlerinde KDV’nin indirimi olmalı. 150 m2 nin altındaki konutlarda kdv yüzde birden, yüzde 8 e çıkarıldı bu yanlış bir artış, en azında bir süre daha yeniden yüzde 1’de kalmalıydı. Yine 150 m2 üzerindeki konutlarda KDV yüzde 8 indirilmiş oldu. Konut faizleri eskisi gibi yüzde 0.64’lere çekilmeli. Sektörün canlanması için faiz indirimi, malzemelerde KDV indirimi olmalı. İnşaat sektörü bunu uygular, fakat üretici firmalara da iş düşüyor. Sektörde 250-300 alt kalem esnaf var, bunlar inşaat sektöründe besleniyor.    

Üretici firmalar uzun vadede fedakârlık yapmalı. Fiyatları daha makul oranlara çekmeli. Çimento, fayans, demirde.

Müteahhit nasıl kendinden fedakârlık ediyorsa üretici firmalarda fedakârlık etmeli. Malzeme fiyatlarında haksız fiyat artışları varsa, buda devlet tarafından sıkı denetlenmeli

İnşaat sektöründe Kalifiye eleman sıkıntısı yaşanıyor mu?

KANEVETÇİ: İnşaat sektörü ile buna bağlı diğer iş kolları malzeme vs. bileşenlerinde 200 bin civarında insan istihdam ediliyor. Ancak sektörün en büyük sıkıntısı kalifiye eleman konusu. Esnaf çalıştıracak kalifiye eleman arıyor. Bu sorunun çözümü için meslek liselerine yoğunluk ve önem verilmeli. Yeni ustalar, kalfalar yetişmeli.

Kamu müteahhitlerinin artan maliyetler karşısında durumları nedir, kayıplarıyla ilgili çözüm konusunda girişim, çalışma var mı?

-KANEVETÇİ:  Kamu müteahhitleri ön görülemeyen fiyat artışlarından dolayı zor durumda ve desteklenmesi gerek. Bu konuda hükümet nezdinde bir çalışma var. Yapılan yatırımların yarım kalmaması için fiyat farkı ödeme anlamında TBMM’de ek bir fiyat farkı kararnamesi çıktı Cumhurbaşkanlığı imzasına sunuldu. Bu taslakta yüzde 15’i bulmamış müteahhitte tasfiye hakkı tanındı, diğerlerine de belli bir oranda fiyat farkı verilecek. Örneğin müteahhit işi alırken çimento 750 TL idi şimdi 900 tl burada öngörülemeyen bir fark oluştu.

Dövizdeki dalgalanmalar artışlarda sektörü olumsuz etkiledi, daire fiyatlarını yükseltti.

Bunun yanı sıra üretici firmada kendisine gelen oranda zam yapsa sorun yok. Fakat elektriğe yüzde 20 zam geldiyse üretici elindeki malzemeye direk yüzde 20 zam yapıyor. Oysa elektriğin o ürün içerisinde payı yüzde kaç ise o kadar zam yapması gerekiyor. Sıkıntı zaten burada, bu haksızlığın önlenmesi için etkin denetim şart.  

Sn. Başkan zaman ayırdığınız için teşekkür eder, görevinizden başarılar dilerim. www.yenicizgihaber.com YENİ ÇİZGİ