MERSİN Sahil kesimindeki sıvılaşma riski, atılması gereken adımlar…
Abdullah Ayan yazdı / Mersin
Mersinle ilgili kısa, orta ve uzun vadede atılması gereken adımlar, makro anlamda bölge ve il, mikro anlamda mutlaka yeni baştan ele alınması gereken kent planları var…
Örneğin son depremlerle çok daha acil biçimde ortaya çıkan ve özellikle sahil kesimini etkilemesi kaçınılmaz sıvılaşma riski, bugün artık en büyük tehditlerden biri hatta ilki olarak kapımızı çalmakta…
Özellikle Mezitli-Erdemli arası kıyı kesiminin, son yıllarda Mersin Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği anabilim dalı’ na mensup uzmanlarca incelenmesi sonucu ortaya çıkan tablo, nasıl bir tehlikeyle iç içe yaşadığımızı göstermesi bakımından başta imar planlarını yapan, onaylayan kadro ve siyasilere sorumluluklar yüklerken, olası bir afette bedelini hayatlarıyla ödeyecek masum insanları ve elbette tüm kamuoyunu doğrudan ve can yakıcı biçimde ilgilendirmekte..
Mezitli ilçesindeki sahil kesiminin sıvılaşma potansiyeli konulu yüksek lisans tezi yayınlanan ÖZCAN BEYTEKİN konuya bakın nasıl dikkat çekiyor:
“SIVILAŞMANIN SAHİL BÖLGELERİNDE YAYILIM GÖSTERDİĞİ TESPİT EDİLMİŞTİR. BUNUN NEDENİ, SAHİL BÖLGELERİNDE YERALTI SU SEVİYESİNİN ZEMİN YÜZEYİNE DAHA YAKIN OLDUĞU VE ALÜVYON, GEVŞEK KUMLU ZEMİNLERİN BULUNMASIDIR.
ÇALIŞMA ALANINDA YERALTI SUYUNUN BÜYÜK RİSK OLUŞTURDUĞU VE SIVILAŞMA İÇİN TEHLİKE ARZ ETTİĞİ ANLAŞILMIŞTIR. ÖZELLİKLE SAHİL BÖLGELERİNE YAPILACAK OLAN YAPILARDA DEPREM TEHLİKESİ GÖZ ARDI EDİLMEMELİDİR. BUNA GÖRE YAPININ TEMELİ YERALTI SU TABLASININ ALTINDA VE SERT ZEMİN ÜZERİNDE OLMALIDIR.
BÖLGENİN SIVILAŞMA RİSK HARİTALARI İNCELENDİĞİNDE, SIVILAŞMA MEYDANA GELEBİLECEK ZEMİNLERDE YAPILAŞMA SIRASINDA ZEMİN ETÜTLERİNİN HASSAS BİR ŞEKİLDE YAPILMASI VE YAPININ İNŞA EDİLECEĞİ ZEMİNDE MUTLAKA GEREKLİ İYİLEŞTİRİLMELERİN YAPILMASI GEREKLİDİR.
BÖLGEDE AÇILAN SONDAJLARIN SIVILAŞMA ANALİZLERİ İÇİN YETERSİZ OLUP DAHA AYRINTILI SIVILAŞMA ANALİZLERİ İÇİN SONDAJ SAYISININ ARTTIRILMASI VE SAHİL HATTI BOYUNCA DAHA SIK ARALIKLARLA SONDAJLARIN YAPILMASI GEREKTİĞİ SAĞLIKLI SONUÇLAR VERMESİ AÇISINDAN ÖNERİLMEKTEDİR.”
Yine Mersin Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı’ ndan UĞUR ÖZHAN yine Mezitli’ ye bağlı Davultepe sahilinde sıvılaşma konusunu incelerken şu hususlara dikkat çekiyor:
“DAVULTEPE, MERSİN’ NİN KIYI BÖLGESİNE YAKIN KESİMLERİNDE YER ALMAKTADIR, YERALTI SU SEVİYESİNİN ZEMİN TABANINA YAKIN OLMASI VE YERLEŞİM ALANLARININ GEVŞEK KUMLU-ÇAKILLI ALÜVYONAL ZEMİNLERİN ÜZERİNDE BULUNMASI NEDENİYLE BU BÖLGELER, SIVILAŞMA RİSKİ YÜKSEK OLAN BÖLGELER OLARAK DEĞERLENDİRİLMİŞTİR.
SIVILAŞMA POTANSİYELİNE SAHİP VE SIVILAŞMANIN OLUŞACAĞI ALANLARIN DAHA ÇOK SAHİL BÖLGESİNDEKİ KUMLU VE ALÜVYONAL ZEMİNLERİN ÜZERİNE YAPILMIŞ YERLEŞİM ALANLARINDA OLDUĞU BELİRLENMİŞTİR.
BUNUN NEDENİ, BU BÖLGEDEKİ YERALTI SU SEVİYESİNİN ZEMİN TABANINA YAKIN OLMASI VE GEVŞEK KUMLU ZEMİNLERİN BULUNMASIDIR. BÖLGEDE BULUNAN VE ZEMİN TABANINA YAKIN YERALTI SU SEVİYESİNİN, MEVCUT YAPILARDA VE DAHA SONRASINDA YAPILACAK OLAN YAPILAR İÇİN BÜYÜK TEHLİKE ARZ ETTİĞİ BELİRLENMİŞTİR. DAHA SONRASINDA YAPILACAK OLAN YAPILAR, MUTLAKA, YERALTI SU SEVİYESİNİN ALTINDA VE SERT BİR ZEMİN ÜZERİNDE OLMALIDIR.”
İki uzmanın da birleştiği ortak görüş ve önerileri ortak:
Sahil kesimindeki yapılar mutlaka yer altı su seviyesinin altında ve sert zemin üzerinde inşa edilmeli, zemin etütleri hassas biçimde yapılmalı ve yapıların üzerine oturacağı zeminlerde gerekli iyileştirmeler için gerekli çalışmalar yapılmalı…
Uzmanlar sahil kesiminde yapılaşmanın risklerine 2020-21 yıllarında dikkat çekerken henüz yaşadığımız büyük felakete yol açan depremler gerçekleşmemişti…
Dün çoğu insanın bir kulağından girip diğer kulağından çıkan uyarılar, son yaşananlar ışığında hayatımızı tümüyle etkileyecek, ileride çok daha büyük bedeller ödemek zorunda kalacağımız ‘geliyorum diyen’ kıyamet haberlerinden farksız…
O halde ne yapmalı?
Soruya yanıt olabilecek, birilerini uyandırma umuduyla birkaç öneriyi sıralayayım:
-Tüm imar planları yeni baştan ve güçlendirilmiş kent ilkesine uygun olarak ele alınmalı…
-Sahil kesimi yoğunluk katsayısı düşürülmeli, özellikle de mezitli-Erdemli kesitinde sıvılaşma riski yüksek hiç bir alana zemin iyileştirme çalışmaları sorumluluk te yüklenecek bir uzmanlar ekibince onaylanmadığı sürece, yüksek katlı inşa ruhsatı verilmemeli…
-Yerleşimin verimli ova üzerinde doğu batı aksı yerine, kuzeye kıraç yamaçlara doğru kaydırılması özendirilmeli,
-Sahildeki tüm yüksek katlı binalar en zayıftan başlayarak (örneğin son depremlerle ortaya çıkan yapımında deniz kumu gibi risk barındıran çok katlı yapılar) zaman içinde seyreltilmeli,
-Yeni verilecek ruhsatlarla ilgili zemin etütleri, her türlü teknik donanıma ve desteğe sahip üniversiteden uzmanların da yer aldığı komisyonlar tarafından yapılmalı,
-İnşaatlar tamamlanınca iskân ruhsatı verilmeden önce binalar deprem testine tabi tutulmalı,
-deprem testinden geçmeyen binalar mühürlenmeli ve hak sahiplerinin zararı zemin etüdü ile yapı denetimini yapanlardan tazmin edilmeli
-ülkede mersini de etkileyen seri depremler devam ediyor ve her sarsıntı sıvılaşmayı tetikliyor..
Mal canın yongası ama unutmayın;
Can malı geri getirir ancak Mal canı geri getirmez..