Kilis’te, 1907'de Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın ikinci döneminde Halep Milletvekili olarak seçilen, bir dönem cami imamlığı, müftülük ve milletvekilliği yapan Hacı Mustafa Beşe Efendi’nin mezarının bakımsızlıktan kaybolma
noktasına geldi.
Beşe’nin mezarı, Kilis Belediyesinin karşısında eski mezarlığın orta kısmında bulunuyor.
Bir çok tarih kitabı ve araştırması bulunan Kilisli Araştırmacı Yazar Tarihçi Mehmet Abdülhamit Tektuna, Hacı Mustafa Beşe’nin Kilis’in ilk milletvekili olduğunu ifade ederek, “Meşrutiyetin ve birinci dünya savaşı yıllarında 4 yıl milletvekilliği
yapmıştır. Halep Milletvekilliği, o dönem Kilis Halep’e bağlıydı. 1866 yılında doğmuştur. 1941 yılında hayatını kaybetti. Mezar taşının dış tarafında Osmanlıca, iç tarafında Türkçe yazıyor. Hacı Mustafa Beşe, Kurtuluş savaşında çalışmaları ve
hizmetleri olan biridir. Aynı zamanda Ulu Caminin 2’inci banisidir. Kendisi büyük ulema bir zattır. Mezarının korunması gerekiyor. Bu mezarlığın olduğu bölgede Beşe’nin kendi tarlasıdır, mezarlık için vakfetmiştir. Mezarlığın yeri 3 parça oldu,
Köro1, Köro2, Köro3 olarak 3 ayrı mezar yeridir” dedi.
Hacı Mustafa Beşe kimdir
Hacı Mustafa Beşe Efendi 1862 yılında Kilis’te doğdu. Babası Hacı Mahli ismiyle anılan Mehmet Ağa’dır. İş hayatına attarlıkla başlayan Beşe, dini bilimlere merak sararak kendini yetiştirmeye başladı ve kendini yetersiz bularak ‘Kadı
Camii’nde bir hücreye yerleşti. Camide bulunan hocalardan sırasıyla izhar, kafiye, tasavvuf ve başka konularda dersler aldı. 28 yaşında Zıddızade Ferit Efendi’den mantık, fıkıh, maani, faariz, kelam dersleri aldı. 30 yaşına geldiğinde
hocasından icazetname (diploma) aldı. Meşrutiyet ilanından sonra ise Kilis’te vaizleri ile ün salmaya başladı. Sesinin eşsiz ahengi ve hitaptaki üslubu ile kendini herkese sevdirdi. Adını Anadolu’nun birçok yerinde duyurdu ve birçok yerden
davet alarak
Halep ve Antep’te vaazlar verdi. Kilis’te 1905te dini görevler almaya başlayarak müderrisliğe atandı. Ulu Cami’de birçok öğrenciye dersler verdi. 1907'de Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın ikinci döneminde Halep Milletvekili olarak seçildi. 2.
Meşrutiyet ve Cumhuriyet döneminde milletvekili olan Ali Bey Kilis Milletvekili ve Ulu Cami İmamı Hacı Mustafa Efendi ile birlikte Kilis’in Hükümet Konağı ihtiyacını karşılamak amacıyla Ankara’da yaptıkları girişimlerde kaynak aktarılmasını
sağlayarak yapım sürecine katkı sağladı. Ulu Camii’de 1912-1924 yılları arasında hem imamlık hem de Kilis Müftüsü görevlerinde bulundu. Camide görev aldığı süre içinde Ulu Cami’yi dönemin ünlü mimarlarından Halepli Hacı Ahmet Aziziye
tamir ettirdi. Kilis’te Milli Mücadele yıllarında Kuva-yi Milliye’ye destek verdi. Emekli oluncaya kadar Ulu Cami’de görevini sürdürdü. Avukat Kadri Timurtaş’ın hocasıdır. Hacı Mustafa Beşe Efendi ölmeden önce kendi tarlası olan Kilis’te Köro
Mezarlığını vakfetmiştir. Beşe, 1 Eylül 1941de Kilis’te 79 yaşında Hakk’ın rahmetine kavuştu.