Ekmek ve Gül, pandeminin birinci yılına denk gelen 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’ne giderken, arsında Gaziantep’in de olduğu 22 ilde 23 farklı işkolunda (bankacılık, basın, belediye, büro, cam, depo, eğitim, eğlence, ev hizmetleri, gıda, hizmet, iletişim, madencilik, mağazacılık, metal, petrokimya, sağlık ve sosyal hizmetler, savunma, tarım, taşımacılık, tekstil ve turizm) ücretli çalışan 680 kadınla görüşme ve anketler gerçekleştirdi. Anket sonuçlarına göre, kadınların pandemi sürecinde hem evde, hem iş yerinde yükleri daha artarken, kadınlar pandemi sürecinde daha fazla şiddete uğradı.
TEMİZLİK ÖNLEMLERİ KADINLARIN SIRTINA YÜKLENDİ
Anket çalışmasına göre, tedbirlerin yetersiz olduğunu ifade eden kadınlar kalabalık çalışma ve mola ortamlarının (yemekhane, servis aracı ve çalışma ortamlarındaki) bulaş riskini yükselttiği konusunda hemen hemen benzer yakınmalarda bulundu, özellikle de tuvalet hijyeninden rahatsızlıklarını dile getirdi. En dikkat çekici nokta ise; işyerinde pandemi sürecinde artan temizlik ihtiyacının temizlik için yeni personel istihdam edilerek değil, üretimde çalışan kadın işçiler arasında paylaştırılarak “halledilmeye” çalışılması. Tedbirlerin yetersizliğine dikkat çeken kadınların bir kısmı da, işyerlerinde temel hijyen malzemelerinin kendileri tarafından sağlanması için uyarıldıklarını, bu konuda itiraz ettiklerinde ise aşağılamalarla karşı karşıya kaldıklarını ifade etti.
ÇALIŞMA SAATLERİ BELİRSİZLEŞTİ
Yine ankete göre, çalışma saatlerinde genel olarak bir değişim yaşanmadığını belirten kadınların oranı yüzde 44,4 oldu. Artış yaşandığını söyleyenlerle (yüzde 22,4), çalışma saatlerinde düşüş yaşandığını söyleyenler (yüzde 22,4) arasında eşit bir dağılım gözlemleniyor. Çeşitli değişkenlere bağlı olarak çalışma saatlerini tam olarak tanımlayamayan yüzde 11’lik bir kesim bulunuyor. Çalışma süresinin belirsizliğinde 2020 sonbaharında uygulamaya konan hafta sonu yasakları önemli bir değişken. “Haftalık çalışma saatim aynı. Fakat hafta sonu yasağı nedeniyle hafta içi daha uzun çalışıyorum” diye özetledi. Kadınların yüzde 26’sı mola sürelerinin azaldığını söylerken, yüzde 5’i tümden kalktığını ifade etti. Bir değişiklik yaşanmadığını ifade eden kadın işçilerin oranı yüzde 57. Yani salgın koşullarında daha fazla molaya ihtiyaç duyulduğu açıkken, görüştüğümüz kadınların yüzde 88’i yeterli mola süresinden mahrum olduklarını ortaya koydu.
PANDEMİDE KADINLARA DAHA FAZLA İŞ YÜKÜ!
Evdeki işlere ayırdıkları zamanda pandemi öncesine göre bir değişiklik olup olmadığını sorulan ücretli çalışan kadınların yüzde 77’si, “değişiklik olduğu” söyledi. Bunların çok büyük kısmı ise değişikliği “işlere ayrılan zamanın artmış olması” şeklinde ifade etti. “İş yüküm azaldı” diyen oldukça az. Evdeki diğer kişilerin beslenme ve bakım işleri ile çocukların ve eşin ihtiyaçlarını karşılamak ise harcanan vaktin en çok arttığı alanlar. Kadınların yüzde 34’ü pandemi öncesine göre dinlenebilme zamanlarının azaldığını belirtti. Evdeki işlere ayırdıkları zamanda pandemi öncesine göre bir değişiklik olup olmadığını sorulan ücretli çalışan kadınların yüzde 77’si, “değişiklik olduğu” söyledi. Bunların çok büyük kısmı ise değişikliği “işlere ayrılan zamanın artmış olması” şeklinde ifade etti. “İş yüküm azaldı” diyen oldukça az. Evdeki diğer kişilerin beslenme ve bakım işleri ile çocukların ve eşin ihtiyaçlarını karşılamak ise harcanan vaktin en çok arttığı alanlar. Yükte artış ise tek bir kalemde değil, 8 birden çok konuda. Sonuç olarak da kadınların yüzde 34’ü pandemi öncesine göre dinlenebilme zamanlarının azaldığını belirtti.
KADINLAR DAHA FAZLA ŞİDDETE UĞRADI
Görüşülen kadınların yüzde 79’u pandemide kadınlara şiddetin arttığı değerlendirmesi yaptı. Bu değerlendirmeyi kendi gözlemlerine, deneyimlerine ve yakınlarında karşılaştıkları örneklere dayandırdılar. Şiddetin arttığını düşünen kadınların üçte biri, kendi hayatlarından ya da en yakın çevrelerinden tanık oldukları/ haberdar oldukları şiddet deneyimlerini aktardı. Hayatı boyunca ilk kez pandemi döneminde şiddete uğradığını anlatan kadınlar oldu. Kadınlara, “Salgın öncesine kıyasla kendimi daha yorgun ve tükenmiş hissediyorum” cümlesine ne derece katılıp katılmadıklarını sorduk. Yüzde 70’i kesinlikle katıldıklarını, yüzde 15’i katıldıklarını, yüzde 10’u da biraz katıldığını söyledi. Yani kadınların yüzde 95’i salgın öncesine göre daha yorgun ve tükenmiş durumda.